de voorloper van het poesiealbum

Deze voorloper van het poesiealbum (omstreeks 1850) een Album Amicorum is al tijden in mijn bezit. Het komt uit de nalatenschappen van mijn oma. Het is waarschijnlijk via haar moeder in het bezit gekomen van mijn grootmoeder. Het is een verhalende verzameling over de tijd van toen. Ook heb ik de poesieabums nog van mijn moeder en van mijn tante, dat maakt het nog meer bijzonder. De diverse bijdragen in dat eerste album, handgeschreven versjes, motto’s, handwerkjes (echt haar is verwerkt in een daarvan) en tekeningen hoorden hoofdzakelijk tot het domein van jongedames in de Biedemeier tijd. Dat is toch prachtig om te hebben en te koesteren.
Een poesiealbum (of kortweg poesie) of poëziealbum is een album waarin kleine gedichten en versjes van vrienden worden verzameld. Het begrip poesiealbum is ontstaan doordat de eerste exemplaren geïmporteerd werden uit Duitsland. Deze boekjes droegen het opschrift Poesie (Duits voor poëzie), dat met de Nederlandse oe-klank (als in poes) werd uitgesproken. Het poesiealbum vindt zijn oorsprong in het liber amicorum.
Het poesiealbum is zo’n 400 jaar geleden ontstaan in de Duitse universitaire wereld. De studenten die vaak van universiteit naar universiteit zwierven lieten hun Bijbels signeren door medestudenten en professoren. Vaak kwam bij de handtekening een klein versje, een opdracht of een tekening. Al snel werd de trend door de verschillende drukkerijen opgemerkt en ging men Bijbels drukken met meerdere blanco bladzijden voorin. De volgende stap was het drukken van boekjes met alleen blanco pagina’s.
Zo’n ‘Stammbuch’ of album amicorum was niet alleen een aandenken voor de bezitter, het was ook een soort netwerken, en universitair cv. De albums werden steeds mooier en zijn vaak prachtig versierd met illustraties en gedichten. Het gebruik wordt ook door anderen overgenomen, aristocraten, handelaren en kunstenaars nemen een album amicorum. Het album wordt een statussymbool, een uiting van een gerespecteerde vriendenkring en zakelijke relaties.
In het midden van de 19e eeuw verandert het uiterlijk van het album. Het wordt een soort cassette met losse blaadjes. Maar het verloor tegelijkertijd aan belang in de ‘herenwereld’. De dames namen het over. Het losbladig systeem was geen groot succes en al snel werd het weer een echt boekje. Het poesiealbum verloor z’n positie als statussymbool en als cv. Het werd een boekje vol lieve gedichtjes en schattige plaatjes.
• Bronnen:
• - Wikipedia
• - https://kunst-en-cultuur.infonu.nl
• Social media vroeger: Poesiealbums vanaf 1830. Expositie in Dokkum.

Ingezonden door:

Annet Visser